การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กร กรณีศึกษา SME อุตสาหกรรมแฟชั่น

ชวลิต จันคันธา; พุฒิพงศ์ ชยันโต

ผู้แต่ง

ชวลิต จันคันธา กลุ่มเชื่อมโยงอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ กองพัฒนาอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม
พุฒิพงศ์ ชยันโต กลุ่มเชื่อมโยงอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ กองพัฒนาอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม

คำสำคัญ:

คาร์บอนฟุตพริ้นท์, ก๊าซเรือนกระจก, อุตสาหกรรมแฟชั่น, ภาวะโลกร้อน

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินปริมาณคาร์บอนฟุตพริ้นท์ของ SME อุตสาหกรรมแฟชั่น จำนวน 25 กิจการ ประกอบด้วยธุรกิจเสื้อผ้าและเครื่องแต่งกายจำนวน 17 กิจการ และธุรกิจอัญมณีและเครื่องประดับจำนวน 8 กิจการ ที่เข้าร่วมกิจกรรมกับกรมส่งเสริมอุตสาหกรรม ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 โดยเก็บข้อมูลปีฐานการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในสถานประกอบการ ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2566 ถึงเดือนกันยายน 2567 ตามแนวทางการประเมินขององค์กรขององค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน) ซึ่งแบ่งกิจกรรมออกเป็น 3 ขอบเขต ได้แก่ ขอบเขตที่ 1 การปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางตรง ขอบเขตที่ 2 การปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางอ้อมจากการใช้พลังงาน และขอบเขตที่ 3 การปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางอ้อมอื่น ๆ ผลการวิจัยพบว่าอุตสาหกรรมแฟชั่นมีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกรวม เท่ากับ 262.92 ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า (tCO₂-eq) โดยปริมาณก๊าซเรือนกระจกจากการใช้พลังงาน ในขอบเขตที่ 2 มีค่ามากที่สุด เท่ากับ 134.33 tCO₂-eq รองลงมาคือการปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางตรง เท่ากับ 99.20 tCO₂-eq และการปล่อยก๊าซเรือนกระจกทางอ้อมอื่น ๆ เท่ากับ 29.39 tCO₂-eq คิดเป็นร้อยละ 51.09 37.73 และ 11.18 ตามลำดับ การใช้พลังงานไฟฟ้าในอุตสาหกรรมแฟชั่นก่อให้เกิดก๊าซเรือนกระจกมากที่สุด รองลงมาคือการใช้น้ำมันแก๊สโซฮอล์สำหรับการขนส่งสินค้า และการใช้น้ำประปา คิดเป็นร้อยละ 51.09 28.19 และ 8.68 ตามลำดับ ดังนั้นจึงมีแนวทางในการลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่เกิดขึ้น อาทิ การหมั่นบำรุงรักษาและดูแลเครื่องจักรเป็นประจำเพื่อลดการซ่อมบำรุง และเพิ่มประสิทธิภาพของกระบวนการผลิต การปรับอุณภูมิของเครื่องปรับอากาศให้เหมาะสม การเปลี่ยนไปใช้หลอดไฟ LED การนำเทคโนโลยีเข้ามาช่วยเพื่อประหยัดพลังงาน และการใช้พลังงานสะอาดในการขนส่งสินค้า นอกจากนี้ควรมีมาตรการให้พนักงานให้ช่วยกันประหยัดพลังงาน ประหยัดการใช้น้ำ และใช้ทรัพยากรอื่น ๆ ให้เกิดประโยชน์สูงสุด อันจะนำไปสู่การลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ส่งผลกระทบให้เกิดภาวะโลกร้อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เอกสารอ้างอิง

กุลภรณ์ บุญชู, ชนกกานต์ พึ่งชาติ, ฐปนก วงศ์ศิริ, ณัฐฐา นาคศิริ และ สรศักดิ์ ชูเถื่อน. (2565). การปรับปรุงเส้นทางการเดินรถเพื่อสนับสนุน แนวคิด Green Logistics: กรณีศึกษา บริษัท ABC จำกัด. วารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 1(1), 22-40.

การุณย์ ชัยวณิชย์. (2563). การประเมินก๊าซเรือนกระจกระดับเมืองและแนวทางการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก กรณีศึกษา เทศบาลตำบลภาชี. วารสารวิชาการโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า, 19(1), 65-75.

จิตลดา หมายมั่น, อติกร เสรีพัฒนานนท์, บัณฑิต รัตนไตร และสมบัติ ทีฆทรัพย์. (2560). คาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กร. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอิสเทิร์นเอเชีย ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 11(1), 57-66.

ฉัตรชัย โกสุม, ปานฤทัย โกสุม, เกชา อยู่แก้ว, ประกิจ ธรรมนิทัศนา. (2565). เครื่องกำหนดกำลังงานไฟฟ้าสำหรับการใช้อุปกรณ์ไฟฟ้า. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยธนบุรี, 6(1), 13-27.

ชาตรี บ้านเกาะ, วีระพล โมนยะกุล, ศิริชัย เทพา และ สุกิจ นิตินัย. (2548). การประหยัดพลังงานในเครื่องปรับอากาศทั่วไปด้วยอินเวอร์เตอร์เฟสเดี่ยว. วารสารวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยพระจอมเกล้าธนบุรี, 28(1), 29-42.

ชาริกา ชาญนันทพิพัฒน์, สลิลธร ทองมีนสุข, ขจรพงศ์ ประศาสตรานุวัตร, พิชญ์พล จิรวงศาพันธุ์, กรธวัช จีระเรืองรัตนา และ เอกปวีณ อนุสนธิ์. (2566). เตรียมธุรกิจไทย…ให้พร้อมสู่ยุคคาร์บอนต่ำด้วยข้อมูลก๊าซเรือนกระจก และการสนับสนุนทางการเงิน. TDRI Annual Public Conference 2023. สามย่านมิตรทาวน์ฮอลล์.

ฐิติกร หมายมั่น, สมบัติ ทีฆทรัพย์, อติกร เสรีพัฒนานนท์ และ บัณฑิต รัตนไตร. (2561). การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กรของมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 12(2),

-209.

นวพร เหลืองยวง และ สุพรรณนิกา วัฒนะ. (2565). การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์องค์กร กรณีศึกษา โรงงานอุตสาหกรรมผลิตเครื่องดื่ม. การประชุมวิชาการเสนอผลงานวิจัยระดับบัณฑิตศึกษาระดับชาติ ครั้งที่ 23. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

นิตยา ศิริวัน และ ชลิตา สุวรรณ. (2559). คาร์บอนฟุตพริ้นท์ของผลิตภัณฑ์เสื้อจากผ้าบาติก. วารสารวิชาการเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยพระจอมเกล้าพระนครเหนือ, 12(3), 83-95.

ผไทมาศ เปรื่องปรีชาศักดิ์, ฤทธิรงค์ จังโกฏิ, พฤกษ์ ตัญตรัยรัตน์ และ เทพภมร คำสอง. (2562). การจัดทำคาร์บอนฟุตพริ้นท์องค์กรของคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 13(3), 34-43.

พิรียุตม์ วรรณพฤกษ์. (2555). การปรับปรุงนโยบายการจัดการขยะมูลฝอยของประเทศไทย [วิทยานิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์]. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.

พุทธ กิติวิริยกุล. (2561). การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์องค์กรของ บริษัท เอเซีย แปซิฟิค ปิโตรเคมิคอล จำกัด (ที่คลังสินค้า T86) [วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยบูรพา]. มหาวิทยาลัยบูรพา.

ไพรัช อุศุภรัตน์ และ หาญพล พึ่งรัศมี. (2557). การประเมินคาร์บอนฟุตพรินท์องค์กรของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 22(1), 1-12.

รัชชานนท์ สุขสวัสดิ์ และ นที สุริยานนท์. (2566). คาร์บอนฟุตพรินต์องค์กร: กรณีศึกษา โรงหล่อชิ้นส่วนสำเร็จรูป บริษัท กาญจน์กนก พร็อพเพอร์ตี้ จำกัด. การประชุมวิชาการวิศวกรรมโยธาแห่งชาติ ครั้งที่ 28, 1-9.

สถาบันพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอ. (25 เมษายน 2562). นโยบายที่มุ่งเน้นความยั่งยืนของธุรกิจแฟชั่น. https://www.thaitextile.org/th/insign/detail.1030.1.0.html

สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ. (24 มีนาคม 2564). อุตสาหกรรมอัญมณีและเครื่องประดับตั้งเป้าลดคาร์บอนฟุตพรินท์. https://infocenter.git.or.th/th/article/article-20210324

สุเมธ องกิตติกุล. (2566). ชาร์จพลังประเทศไทย…ไปสู่เมืองน่าอยู่ ระบบขนส่งสาธารณะพร้อม การขนส่งคาร์บอนต่ำ. TDRI Annual Public Conference 2023. สามย่านมิตรทาวน์ฮอลล์.

สุวิทย์ ภูลี และ ปารเมศ ชุติมา. (2555). การปรับปรุงงานบำรุงรักษาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงานในกระบวนการผลิต. Journal of Energy Research, 9(1), 30-46.

สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน. (2567). สถานการณ์พลังงานปี 2566 และแนวโน้มปี 2567. https://www.eppo.go.th/ images/Energy-Statistics/energyinformation/Forecast/ShorttermForecast/EnergyForecast2023.pdf

องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน). (2561). แนวทางการประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กร (พิมพ์ครั้งที่ 6).

องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน). (2562). มาตรการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในภาคอุตสาหกรรม.

อานนท์ เศรษฐเกรียงไกร. (2556). นวัตกรรมสิ่งทอสีเขียว. สถาบันพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอ. สำนักนโยบายอุตสาหกรรมรายสาขา 2 กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม.

Al Mamun, A., Uddin, M. A., Shohag, M. A. S., Bappy, M. M., and Talukder, A. (2024). Energy consumption modeling in industrial sewing operations: A case study on carbon footprint measurement in the apparel industry. Manufacturing Letters, 41, 1635-1644. https://doi.org/10.1016/j.mfglet.2024.09.190

Armstrong, C. M., Niinimäki, K., Kujala, S., Karell, E., and Lang, C. (2015). Sustainable product-service systems for clothing: exploring consumer perceptions of consumption alternatives in Finland. Journal of Cleaner Production, 97, 30-39. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2014.01.046

Awanthi, M. G. G. and Navaratne, C. M. (2018). Carbon footprint of an organization: A tool for monitoring impacts

on global warming. Procedia Engineering, 212, 729-735. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2018.01.094.

Bauck, W. (2017). The fashion industry emits as much greenhouse gas as all of Russia. https://fashionista.com/ 2017/09/fashion-industry-greenhouse-gas-climate-change-sustainability.

Chen, Y., Geever, L. M., Killion, J. A., Lyons, J. G., Higginbotham, C. L., and Devine, D. M. (2016). Review of multifarious applications of poly (lactic acid). Polymer-Plastics Technology and Engineering, 55(10), 1057-1075. https://doi.org/10.1080/03602559.2015.1132465

Intergovernmental Panel on Climate Change. (2006). 2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories Volume 2: Energy and Volume 5: Waste.

https://www.ipcc-nggip.iges.or.jp/public/2006gl/index.html

Janangkakan, B., Chavalparit, O., and Kanchanapiya, P. (2012). Carbon footprint of an academic organization: A case study of the department of environmental of environmental engineering, Chulalongkorn University. Applied Environmental Research, 34(1), 23-35.

Joanes, T., Gwozdz, W., and Klöckner, C. A. (2020). Reducing personal clothing consumption: A cross-cultural validation of the comprehensive action determination model. Journal of Environmental Psychology, 71, 101396. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2020.101396

Juan, A. A., Mendez, C. A., Faulin, J., De Armas, J., and Grasman, S. E. (2016). Electric vehicles in logistics and transportation: A survey on emerging environmental, strategic, and operational challenges. Energies, 9(2), 86. https://doi.org/10.3390/en9020086

Khurana, K. (2020). Sustainable approaches in fashion logistics: A step forward to sustainability. Routledge.

Li, Z., Zhou, Y., Zhao, M., Guan, D., and Yang, Z. (2024). The carbon footprint of fast fashion consumption and mitigation strategies-a case study of jeans. Science of the Total Environment, 924, 171508. https://doi.org/ 10.1016/j.scitotenv.2024.171508

Manley, A., Seock, Y. K., and Shin, J. (2023). Exploring the perceptions and motivations of Gen Z and Millennials toward sustainable clothing. Family and Consumer Sciences Research Journal, 51(4), 313-327.

Niinimäki, K., Peters, G., Dahlbo, H., Perry, P., Rissanen, T., and Gwilt, A. (2020). The environmental price of fast fashion. Nature Reviews Earth & Environment, 1(4), 189-200. https://doi.org/10.1038/s43017-020-0039-9

Peters, G., Li, M., and Lenzen, M. (2021). The need to decelerate fast fashion in a hot climate-A global sustainability perspective on the garment industry. Journal of Cleaner Production, 295, 126390.

Pleerux, N. and Aimkuy, N. (2021). Carbon footprint of mangosteen farm level evaluation in eastern Thailand. Current Applied Science and Technology, 21(3), 419-430.

Sachs, J. D., Schmidt-Traub, G., Mazzucato, M., Messner, D., Nakicenovic, N. and Rockström, J. (2019). Six transformations to achieve the sustainable development goals. Nature Sustainability, 2(9), 805-814. https://doi.org/10.1038/s41893-019-0352-9

Singh, J. and Bansal, S. (2024). The impact of the fashion industry on the climate and ecology. World Journal of Advanced Research and Reviews, 21(1), 210-215.

Song, J. S. and Lee, K. M. (2010). Development of a low-carbon product design system based on embedded GHG

emissions. Resources, Conservation and Recycling, 54(9), 547-556.

Usapein, P. and Tongcumpou, C. (2016). Greenhouse gas emission in jewelry industry: A case study of silver flat ring. Applied Environmental Research, 38(1), 11-17.

Wren, B. (2022). Sustainable supply chain management in the fast fashion Industry: A comparative study of current efforts and best practices to address the climate crisis. Cleaner Logistics and Supply Chain, 4, 100032.