การสำรวจคุณภาพของชีวภัณฑ์เชื้อรา Trichoderma ทางการค้า สำหรับควบคุมเชื้อก่อโรคพืชในประเทศไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจคุณภาพของชีวภัณฑ์เชื้อรา Trichoderma ทางการค้าสำหรับควบคุมเชื้อก่อโรคพืชจำนวน 5 ผลิตภัณฑ์ ที่จำหน่ายทางออนไลน์ โดยประเมินจากรายละเอียดที่ระบุบนฉลาก ปริมาณเชื้อในชีวภัณฑ์ และประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญของเชื้อราก่อโรคบางชนิด จากการศึกษาพบว่ามีชีวภัณฑ์ที่มีคุณสมบัติผ่านตามเกณฑ์มาตรฐานตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้าการเกษตรจำนวน 4 ผลิตภัณฑ์ (ร้อยละ 80) เป็นชีวภัณฑ์สูตรสำเร็จในรูปแบบชนิดน้ำ (ชีวภัณฑ์เครื่องหมายการค้า A และ B) และรูปแบบชนิดแข็ง (ชีวภัณฑ์เครื่องหมายการค้า C และ D) และมีชีวภัณฑ์จำนวน 1 ผลิตภัณฑ์ (ร้อยละ 20) เป็นชีวภัณฑ์รูปแบบเชื้อสด (ผลิตภัณฑ์ E) ที่ไม่ผ่านคุณสมบัติตามเกณฑ์มาตรฐานด้านฉลากบรรจุภัณฑ์ จากการตรวจนับปริมาณเชื้อรา Trichoderma ในชีวภัณฑ์ทุกเครื่องหมายทางการค้า พบว่ามีปริมาณเชื้อรา Trichoderma อยู่ในเกณฑ์ผ่านมาตรฐานตามเกณฑ์ขั้นต่ำในด้านปริมาณเชื้อจุลินทรีย์ที่ขึ้นทะเบียนชีวภัณฑ์ทางการค้า เมื่อนำเชื้อรา Trichoderma ที่แยกได้จากชีวภัณฑ์มาทดสอบประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญกับเชื้อก่อโรคพืช 4 ชนิด ด้วยวิธี Dual culture plate บนจานอาหารเลี้ยงเชื้อ PDA พบว่าชีวภัณฑ์เครื่องหมายทางการค้า A (Trichoderma asperellum) สามารถยับยั้งเชื้อราก่อโรคพืช Colletrotrichum gloeosporioides KPS 00286 ได้มากที่สุดที่ร้อยละ 70.00 ชีวภัณฑ์เครื่องหมายทางการค้า C (T. harzianum) สามารถยับยั้งเชื้อราก่อโรคพืช Phomopsis asparagi KPS 00288 และ Rhizoctonia oryzae KPS 00289 ได้ร้อยละ 91.18 และ 74.29 ตามลำดับ ชีวภัณฑ์เครื่องหมายทางการค้า D (T. asperellum) สามารถยับยั้งเชื้อราก่อโรคพืช Fusarium sp. B1-1 ได้มากที่สุดที่ร้อยละ 78.10
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. (2559). มาตรฐานชีวภัณฑ์ (ผลิตภัณฑ์ชีววิธี) ที่ใช้ในการควบคุมศัตรูพืช (สำหรับส่งเสริมให้เกษตรกรใช้ในการควบคุมศัตรูพืชโดยหน่วยงานภายใต้กรมส่งเสริมการเกษตร). แผ่นพับที่ 3/2559.
กรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. (2563). การใช้เชื้อจุลินทรีย์ (ชีวภัณฑ์) ในการควบคุมศัตรูพืช. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพ ฯ : สำนักพัฒนาการถ่ายทอดเทคโนโลยี.
ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่องการขึ้นทะเบียน การออกใบสำคัญการขึ้นทะเบียนวัตถุอันตรายที่กรมวิชาการเกษตรรับผิดชอบ พ.ศ. 2551.
ปัณณวิชญ์ เย็นจิตต์, ธิดา เดชฮวบ และวาริน อินทนา. (2561). การประยุกต์ใช้ร่วมกันของผงเชื้อ Trichoderma sp. และ Bacillus sp. ต่อการควบคุมโรคเมล็ดด่างที่เกิดจาก Bipolaris oryzae ในข้าว. วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร, 49(1) : 16-22.
สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร. (2563). เอกสารวิชาการชีวภัณฑ์ป้องกันกำจัดศัตรูพืช. กรุงเทพฯ : สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร.
Adnan, M., Islam, W., Shabbir, A., Khan, A. K., Ghramh, A. H., Huang, Z., Chen, Y. H. H. and Lu, G-D. (2019). Plant defense against fungal pathogens by antagonistic fungi with Trichoderma in focus. Microbial Pathogensis, 129 : 7-18.
Bastakoti, S., Belbase, S., Manandhar, S. and Arjyal, C. (2017). Trichoderma species as biocontrol agent against soil borne fungal pathogens. Nepal Journal of Biotechnology, 5(1) : 39-45.
Harman, G. E., Howell, C. R., Viterbo, A., Chet, I. and Lorito, M. (2021). Biological functions of Trichoderma spp. for agriculture applications. Pesticide Biochemistry and Physiology, 186, 105143. https://doi.org/10.1016/j.pestbp.2020.105143.
Kumar, S., Kaushik, N. and Edrada-Ebel, R. (2024). In vitro evaluation of Trichoderma spp. against phytopathogenic fungi. Archives of Phytopathology and Plant Protection, 45(17) : 2081–2089.
Mohamed, A. A. A., Omar, M. R. M. and El-Mougy, N. S. (2022). Potential biocontrol efficiency of Trichoderma species against oomycete-related plant diseases. Frontiers in Microbiology, 13, 974024. https://doi.org/10.3389/fmicb.2022.9740242021.
Rocha, L. O., Coelho, I. L., Silva, R. N. and Ulhoa, C. J. (2023). Trichoderma species : Our best fungal allies in the biocontrol of plant diseases. Plants, 12(3) : 432. https://doi.org/10.3390/plants12030432.
Singh, A., Singh, H. B. and Singh, S. P. (2023). Trichoderma and its role in biological control of plant fungal and nematode diseases. Frontiers in Microbiology, 14, 1160551. https://doi.org/10.3389/fmicb. 2023.1160551.
Zin, A. N. and Badaluddin, A. N. (2020). Biological functions of Trichoderma spp. for agriculture applications. Annals of Agricultural Sciences, 65 : 168-178.
