การทดลองเลี้ยงเชื้อราไตรโคเดอร์ม่าบนวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร (เปลือกกล้วยหอม)

บทคัดย่อ

เชื้อรา Trichoderma harzianum สายพันธุ์จากห้องปฏิบัติการควบคุมโรคพืชโดยชีวภาพภาควิชาโรคพืช คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ถูกนำมาใช้ทดสอบในการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพจากเปลือกกล้วยหอม เชื้อรา T. harzianum เจริญได้รวดเร็วบนอาหารเลี้ยงเชื้อแข็ง Potato Dextrose Agar (PDA) โคโลนีของเชื้อรามีลักษณะเป็นแบบปุยฝ้ายฟู ( floccose) เส้นใยหนาแน่น (compact mycelium) สร้างรงควัตถุสีเขียวสีเขียว phialospore ของเชื้อรามีลักษณะกลมเล็ก เซลเดียว ผิวเรียบ สีเขียวเข้ม แม้ว่าเชื้อรา T. harzianum เจริญได้บนอาหารเลี้ยงเชื้อแข็ง PDA และอาหารเลี้ยงเชื้อเปลือกกล้วยหอม (BPA) ค่อนข้างไม่แตกต่างกัน แต่พบว่าลักษณะเส้นใยบนอาหารเลี้ยงเชื้อแข็ง BPA มีลักษณะบาง เส้นใยเจริญแนบไปกับอาหารเลี้ยงเชื้อ ไม่พบการสร้าง clear zone รอบโคโลนีเดี่ยวของเชื้อรา T. harzianum บนอาหารเลี้ยงเชื้อ carboxy methyl cellulose sodium salt congo red solid medium + 2 % เปลือกกล้วยหอม (CMCc + 2 % BP)

ผลการทดสอบการเป็นปฏิปักษ์ของเชื้อรา T. harzianum ต่อเชื้อราดินสาเหตุโรคพืชโดยวิธี dual culture โดยทดสอบกับเชื้อรา Fusarium oxysporum, Pythium aphanidermatum และ Phytophthora palmivola บนอาหารเลี้ยงเชื้อ PDA, BPA, และ CMCc + 2 % BP ทำการทดลอง 3ซ้ำในแต่ละคู่ พบการเป็นปฏิปักษ์ของเชื้อรา T. harzianum ต่อเชื้อราดินสาเหตุโรคพืชทั้ง 3 สายพันธุ์ โดยเป็นปฏิปักษ์ต่อ Phytophthora palmivola ได้สูงสุด และเป็นปฏิปักษ์ต่อ P. aphanidermatum ได้น้อยที่สุด

เมื่อวิเคราะห์คุณภาพของปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพจากเปลือกกล้วยหอมที่หมักโดยเชื้อรา T. harzianum พบว่ามีอัตราส่วนคาร์บอนต่อไนโตรเจน C/N เท่ากับ 35:1 ปริมาณอินทรีย์วัตถุ 63 - 63.2 เปอร์เซ็นต์, ปริมาณธาตุอาหารในรูปที่เป็นประโยชน์ต่อพืช โดยเฉพาะโพแทสเซียม (K2O) สูงกว่าค่ามาตรฐานปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงที่กำหนดโดยกรมวิชาการเกษตร (มีระดับ pH 7.78 -7.8 และค่าการนำไฟฟ้า 12.10 เดซิซีเมน/เมตร)

โดยวิธีการหมักแบบแห้งพบว่าเชื้อรา T. harzianum สายพันธุ์ของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์เจริญและสร้างสปอร์บนอาหารเปลือกกล้วยหอม 4.2- 4.7- 107 สปอร์/มิลลิลิตร (1.8 -108 สปอร์ ต่อ กรัมเปลือกกล้วยหอม) เมื่ออบบดแห้งที่อุณหภูมิ 50-60 - C สามารถเก็บรักษาสปอร์บนเปลือกกล้วยหอมที่อบบดแห้งได้ประมาณ 1 เดือน ที่อุณหภูมิห้องในกล่องพลาสติกปราศจากเชื้อ