การศึกษาความสัมพันธ์ของอุณหภูมิพื้นผิวต่อพื้นที่สีเขียว กรณีศึกษา อำเภอ เถิน จังหวัดลำปาง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษานี้มุ่งเน้นวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างอุณหภูมิพื้นผิวและพื้นที่สีเขียวในพื้นที่อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง ซึ่งตั้งอยู่บริเวณตอนกลางของภาคเหนือของประเทศไทย โดยอำเภอเถินจัดอยู่ในกลุ่มเมืองที่มีการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งทางถนนอย่างรวดเร็ว วัตถุประสงค์หลักของการศึกษาคือ การตรวจสอบความสัมพันธ์ของอุณหภูมิพื้นผิวและพื้นที่สีเขียวผ่านการใช้ประโยชน์ที่ดินและการเปลี่ยนแปลงของสิ่งปกคลุมดิน โดยใช้ข้อมูลจากภาพถ่ายดาวเทียม LANDSAT 8 ในปี พ.ศ. 2561 (วันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2561) และ พ.ศ. 2566 (วันที่ 24 เมษายน 2566) และเทคนิคการวิเคราะห์เชิงภาพถ่ายร่วมกับการวิเคราะห์เชิงสถิติในลำดับขั้นต่อเนื่อง ผลการศึกษาพบว่า ดัชนีความเขียวของพืชพรรณ (Normalized Difference Vegetation Index: NDVI) มีความสัมพันธ์เชิงลบกับอุณหภูมิพื้นผิวดิน (Land Surface Temperature: LST) อย่างมีนัยสำคัญในทั้งสองปีที่ศึกษา (พ.ศ. 2561 และ พ.ศ. 2566) ซึ่งสอดคล้องกับหลักการทางนิเวศวิทยาเมืองและสิ่งแวดล้อมว่า พื้นที่ที่มีความหนาแน่นของพืชพรรณมากจะช่วยดูดซับพลังงานจากดวงอาทิตย์และปลดปล่อยความชื้นผ่านการคายน้ำ ทำให้สามารถลดอุณหภูมิพื้นผิวได้อย่างมีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตาม การเปรียบเทียบข้ามช่วงเวลาระหว่างปี พ.ศ. 2561 กับ พ.ศ. 2566 พบว่า ค่าเฉลี่ย LST มีแนวโน้มสูงขึ้น ในขณะที่ค่าเฉลี่ย NDVI ลดลงในบางพื้นที่ โดยเฉพาะในเขตชุมชนและพื้นที่เกษตรบางส่วน ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินหรือการลดลงของพืชคลุมดิน ซึ่งสามารถสะท้อนผลกระทบของภาวะโลกร้อนและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เริ่มส่งผลในระดับท้องถิ่น โดยอำเภอเถินมีลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบเชิงเขาและมีพื้นที่ป่าไม้ค่อนข้างมาก การลดลงของพื้นที่สีเขียวในบางส่วนจึงไม่เพียงส่งผลต่อสมดุลอุณหภูมิพื้นผิวเท่านั้น แต่ยังอาจส่งผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพ และความสามารถในการกักเก็บคาร์บอนของระบบนิเวศด้วย ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ล้วนเป็นองค์ประกอบสำคัญของการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศในระยะยาว การใช้ NDVI และ LST เป็นดัชนีติดตามสุขภาพของภูมิทัศน์ในระดับพื้นที่ จึงไม่เพียงช่วยให้เข้าใจการเปลี่ยนแปลงเชิงสิ่งแวดล้อมได้ดีขึ้นเท่านั้น แต่ยังสามารถ นำผลการวิเคราะห์นี้ นำไปช่วยสนับสนุนการวางแผนพัฒนาเมือง การจัดการที่ดินอย่างยั่งยืน และการวางมาตรการเชิงรุกเพื่อลดผลกระทบจากภาวะโลกร้อนในระดับท้องถิ่นได้อย่างเป็นระบบ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กรมพัฒนาที่ดิน. (2565). คำนิยามข้อมูลแผนที่การใช้ที่ดิน. กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน. สืบค้น สืบค้น 14 มกราคม 2566, จาก https://webapp.ldd.go.th/lpd/LandUseconditions.php
กรมโยธาธิการและผังเมือง. (2551). ผังประเทศไทย พ.ศ. 2600. กรุงเทพฯ: กรมฯ.
กรมอุตุนิยมวิทยา. (2566). สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศประเทศไทย. สืบค้น 23 พฤษภาคม 2566, จาก http://climate.tmd.go.th/content/file/668
คณะกรรมการบริหารงานอำเภอแบบบูรณาการอำเภอเถิน. (2565). แผนพัฒนาอำเภอ 5 ปี (พ.ศ. 2566 - 2570) อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง. สืบค้น 7 เมษายน 2566, จาก https://www2.lampang.go.th/ wp-content/uploads/2022/11/25650803-แผนพัฒนาอำเภอเถิน-2566-2570.pdf
Ruthirako, P., Darnsawasdi, R., & Chatupote, W. (2015). Intensity and pattern of land surface temperature in Hat Yai City, Thailand. Walailak Journal of Science and Technology (WJST), 12(1), 83-94.
Shanmugam, M., Baghel, T., Thakur, V., Udmale, P., Shrestha, S. (2022). Reconstructing NDVI and land surface temperature for cloud cover pixels of Landsat-8 images for assessing vegetation health index in the Northeast region of Thailand. Environmental Monitoring and Assessment, 195, 211.
Ullah, W., Ahmad, K., Ullah, S., Tahir, A. A., Javed, M. F., Nazir, A., Abbasi, A. M., Aziz, M., & Mohamed, A. (2023). Analysis of the relationship among land surface temperature (LST), land use land cover (LULC), and normalized difference vegetation index (NDVI) with topographic elements in the lower Himalayan region. Heliyon, 9(2023), e13322.
Zuzana, S. G., Alanna Leigh, S., Anita, E. K., Solene, D., Michael, S., Maja, Z. A., … Anita, B. (2020). Analysis of heat waves and urban heat island effects in central European cities and implications for urban planning. Washington, D.C.: World Bank Group.
