ประสิทธิภาพของสารสกัดน้อยหน่าต่อหนอนใยผัก

Main Article Content

ธนิตา ค่ำอำนวย
ศิริพร สอนท่าโก
ณัฐพร ฉันทศักดา
พจนีย์ หน่อฝั้น

บทคัดย่อ

การผลิตพืชอินทรีย์มีข้อจำกัดในการใช้สารควบคุมศัตรูและโรคพืช การศึกษาประสิทธิภาพของสารสกัดน้อยหน่าต่อหนอนใยผักนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำสารสกัดจากน้อยหน่ามาใช้ในการป้องกันกำจัดศัตรูพืชในการผลิตพืชอินทรีย์และเป็นทางเลือกในการใช้สารของเกษตรกร ทำการทดสอบประสิทธิภาพของสารสกัดจากน้อยหน่าโดยการเตรียมสารสกัดที่ไม่ขัดต่อข้อกำหนดของมาตรฐานอินทรีย์ ศึกษาในน้อยหน่าพันธุ์หนังและพันธุ์เพชรปากช่อง โดยแยกเป็นส่วนของใบและเมล็ด วางแผนการทดลองแบบ CRD 4 ซ้ำ มีอัตราของสารสกัดเป็นกรรมวิธี ในส่วนใบทำการทดสอบประสิทธิภาพของสารสกัดจากใบแบบสดและใบแบบแห้ง ที่แช่น้ำเป็นเวลา 24 ชั่วโมง พบว่า สารสกัดจากใบน้อยหน่าทั้งแบบสดและแห้งมีประสิทธิภาพในการควบคุมหนอนใยผักไม่สูง โดยใบแบบสด สารสกัดของน้อยหน่าพันธุ์หนังที่อัตรา 10 % น้ำหนักต่อปริมาตร (%w/v) และน้อยหน่าพันธุ์เพชรปากช่องที่อัตรา 5 % น้ำหนักต่อปริมาตร (%w/v) มีประสิทธิภาพในการควบคุมหนอนใยผักได้ 37 และ 61 %  ตามลำดับ ส่วนสารสกัดของใบน้อยหน่าแบบแห้งทั้ง 2 พันธุ์ ที่อัตรา 0.5-10 % น้ำหนักต่อปริมาตร (%w/v) ทำให้หนอนใยผักตายสูงกว่า 40 %  สำหรับส่วนของเมล็ดน้อยหน่า ทำการทดสอบประสิทธิภาพของสารสกัดจากเมล็ดที่สกัดโดยการแช่น้ำและแช่เอทานอล เป็นเวลา 24 ชั่วโมง พบว่า ในน้อยหน่าพันธุ์หนัง สารสกัดของเมล็ดที่แช่ด้วยเอทานอลมีประสิทธิภาพสูงกว่าสารสกัดของเมล็ดที่แช่ด้วยน้ำ โดยสารสกัดของเมล็ดน้อยหน่าพันธุ์หนังแช่เอทานอลที่อัตรา 10 %  สามารถทำให้หนอนใยผักตายได้ถึง 100 %  สำหรับเมล็ดน้อยหน่าพันธุ์เพชรปากช่อง สารสกัดที่แช่ด้วยน้ำ 20 % น้ำหนักต่อปริมาตร (%w/v) สารสกัดที่แช่ด้วยเอทานอล 5 และ 10 % น้ำหนักต่อปริมาตร (%w/v) ให้ผลประสิทธิภาพในการควบคุมหนอนใยผักสูง 76 %
81 % และ 95 % ตามลำดับ จากผลการทดสอบข้างต้นพบว่าเมล็ดของน้อยหน่าสามารถนำมาใช้ในการควบคุมหนอนใยผัก เพื่อใช้ป้องกันกำจัดศัตรูพืชสำหรับการปลูกพืชอินทรีย์ได้

Article Details

ประเภทบทความ
สาขาพืชศาสตร์

เอกสารอ้างอิง

กรกช อินทราพิเชฐ. (2554). รายงานการวิจัยการควบคุมโดยชีววิธีแมลงวันผลไม้ด้วยพืช. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุนารี.

ขวัญชัย สมบัติศิริ. (2542). หลักการและวิธีการใช้สะเดาป้องกันและกำจัดแมลงศัตรูพืช. มหาวิทยาลัยเกษตรศษสตร์. https://kukr.lib.ku.ac.th/kukr_es/index.php?/BKN/search_detail/result/197362

จรัญญา ปิ่นสุภา และคมสัน นครศรี. (2554). วิจัยและพัฒนาสารจากแมงลักป่าเพื่อการป้องกันกำจัด วัชพืช. รายงานผลงานวิจัยประจำปี 2553. (น. 657-668). สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร.

ชญานิศ โตมอญ, ภัทราภรณ์ เพ็ญโพธิ์, กีรติ ตันเรือน,ทิวธวัฒ นาพิรุณ, กู้เกียรติ ก้อนแก้ว, ณัฐดนัย ลิขิตตระการ, จอห์น เรย์มันด์ ดี ทอร์เรส และพิสิษฐ์ พูลประเสริฐ. (2562). ศักยภาพในการเป็นสารกำจัดแมลงของสารสกัดจากพืชสมนุไพรในการควบคุมหนอนแมลงวันบ้าน. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มรย. 4 (2). 94-103.

ณฐพงศ์ เมธินธรังสรรค์. (2561). ประสิทธิภาพของน้ำมันหอมระเหยจากเมล็ดพริกไทยดำคัดทิ้งในการควบคุมเพลี้ยอ่อนถั่ว Aphisraccivora Koch (Homoptera: Aphididae). Thai Science and Technology Journal, 26(6), (pp.943-952).

ดุษฎี ไชยธงรัตน์ และเพ็ญพักตร์ เจนสารศาสตร์. (2545). สมุนไพรที่มีฤทธิ์ฆ่าลูกน้ำยุง. โครงการพิเศษคณะเภสัชศาสตร์, มหาวิทยาลัยมหิดล.

พัชราภรณ์ วาณิชย์ปกรณ์ และยืนยง วาณิชย์ปกรณ์.(2557). ฤทธิ์ชีวภาพของผงใบน้อยหน่า ใบน้อยโหน่ง และใบทุเรียนเทศ ต่อการควบคุมด้วงงวงข้าว. แก่นเกษตร, 42(ฉบับพิเศษ 1), 249-254.

พัชราภรณ์ วาณิชย์ปกรณ์ และ ยืนยง วาณิชย์ปกรณ์ (2559). ประสิทธิภาพของสารสกัดเมล็ดน้อยโหน่งที่มีต่อหนอนใยผัก. แก่นเกษตร, 44(ฉบับพิเศษ 1), 577-582.

ภัควรินทร์ ศานติธีรโรจน์, พรรณีกา อัตตนนท์ และณัฐพร ฉันทศักดา. (2559). วิจัยหากลุ่มสารสำคัญในสารสกัดน้อยหน่าที่มีฤทธิ์ในการควบคุมหนอนใยผัก. ผลการปฏิบัติงานประจำปี 2559, (น. 127-143). กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร กรมวิชาการเกษตร.

ภัควรินทร์ ศานติธีรโรจน์, พรรณีกา อัตตนนท์ และณัฐพร ฉันทศักดา. (2562). วิจัยสูตรและประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ์สารสกัดน้อยหน่าเพื่อการป้องกันกำจัดศัตรูพืช. ผลการปฏิบัติงานประจำปี 2562, (น. 600-615). กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร กรมวิชาการเกษตร.

เรืองศักดิ์ กมขุนทด และกวิศร์ วานิชกุล. (2552) พันธุ์น้อยหน่าและน้อยหน่าลูกผสมในประเทศไทยและแนวทางการผลิตน้อยหน่าและน้อยหน่าลูกผสมตามระบบเกษตรดีที่เหมาะสม(GAP). นิทรรศการงานวิจัย บนเส้นทางงานวิจัยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ในงานวันเกษตรแห่งชาติ ประจำปี 2552. (น. 4).

ศิริพร สอนท่าโก ธนิตา ค่ำอำนวย ธิติยาภรณ์ อุดมศิลป์ พรรณีกา อัตตนนท์ พจนีย์ หน่อฝั้น สุชลวัจน์ ว่องไวลิขิต พัชรีวรรณ จงจิตเมตต์ และสาทิพย์ มาลี. (2562). ทดสอบประสิทธิภาพสารสกัด พืชสะเดา ว่านน้ำ และหางไหล (Azadirachtin, β-asarone and Rotenone) ที่มีต่อแมลงศัตรูพืชและแมลงศัตรูธรรมชาติที่พบในแปลงคะน้า. ผลการปฏิบัติงานประจำปี 2562, (น. 421-439). กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร กรมวิชาการเกษตร.

ศูนย์ข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. (2568, 18 พฤษภาคม)สมุนไพรที่ใช้ในงานสาธารณสุขมูลฐาน.http://medplant.mahidol.ac.th/pubhealth/annona.html

สมสุข ศรีจักรวาฬ. (2546). พืชฆ่าแมลง และพืชมีพิษบางชนิดในประเทศไทย. สำนักงานเกษตรและสหกรณ์จังหวัดอุบลราชธานี.

สุดารัตน์ หอมหวล ยุวดี ชูประภาวรรณ และวิรัตน์ จันทร์ตรี. (2551). รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์ ฤทธิ์ฆ่าแมลงของพืชพิษ ต่อเพลี้ยอ่อนถั่ว. มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. https://doi.nrct.go.th/ListDoi/listDetail?Resolve_DOI=10.14457/UBU.res.2008.16

Abbott, W.S. (1925). A method of computing the effectiveness of an insecticide. Journal of Economic Entomology, 18(2), 265-267. https://doi.org/10.1093/jee/18.2.265a

Kumar, A.J., Rekha, T., Devi, S.S., Kannan, M., Jaswanth, A., and Gopal, V. (2010). Insecticidal activity of Ethanolic Extract of Leaves of Annona squamosa. Journal of Chemical and Pharmaceutical Research, 2(5), 177-180.

Leatemia J.A. and Isman M.B. (2004). Toxicity and antifeedant activity of crude seed extracts of Annona squamosa (Annonaceae) against lepidopteran pests and natural enemies. International Journal of Tropical Insect Science, 24(2), 150–158. https://doi.org/10.1079/IJT200416

Mona A. A. Mahmoud and Abdel-Naser T. Hassan. (2022) Insecticidal Activity of Seed Extracts of Annona squamosa L., Against The Cotton Leafworm Spodoptera Littoralis (Boisd.). Egyptian Journal of Chemistry, 65(6), 73–80.

Pandey, A. K., Silva, A. S., Varshney, R., Chávez-González, M. L. and Singh, P. (2021). Curcuma-based botanicals as crop protectors: From knowledge to application in food crops. Current Research in Biotechnology, 3, 235–248. https://doi.org/10.1016/j.crbiot.2021.07.004