การยับยั้งออกซิเดชันและไกลเคชั่นในโรคเบาหวานโดยผักพื้นบ้านไทย

Inhibition of Oxidation and Glycation in Diabetes by Thai Indigenous Vegetables

Abstract

     ปฏิกิริยาออกซิเดชันและไกลเคชั่นมีความสำคัญต่อการเกิดโรคแทรกซ้อนจากเบาหวาน ระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงขึ้นเหนี่ยวนำให้เกิดปฏิกริยาไกลเคชั่นระหว่างหมู่คาร์บอนิลในโครงสร้างน้ำตาลรีดิวซ์ และหมู่อะมิโนในโครงสร้างโปรตีน จึงเกิดการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างจนกระทั่งให้ผลิตภัณฑ์สุดท้ายที่ในรูปของสาร advanced glycation endproducts (AGEs) AGEs เป็นสารพิษที่ทำให้เกิดการเสื่อมสภาพของเซลล์ในร่างกายส่งผลให้การทำงานของอวัยวะมีประสิทธิภาพน้อยลง เกิดโรคแทรกซ้อนและนำไปสู่การเสียชีวิตได้ นอกจากนี้ยังพบว่าอนุมูลอิสระมีผลต่อเซลล์และสารชีวโมเลกุลในร่างกายทำให้เกิดภาวะเครียดออกซิเดชั่น ส่งผลให้เกิดความเสียหายต่อเนื้อเยื่อในร่างกาย ดังนั้น ผู้ที่เป็นเบาหวานจึงต้องมีการจัดการระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับปกติอยู่เสมอ พืชสมุนไพรหลายชนิดมีสารต้านอนุมูลอิสระและสามารถยับยั้งการเกิด AGEs ได้แก่ มะขามป้อม สมอไทย ลูกยอ กระชายดำ คาวทอง กระเทียมและชา ในท้องถิ่นไทยประชากรใกล้ชิดธรรมชาติและเรียนรู้ที่จะนำผักพื้นบ้านไทยมาบริโภคภายในครัวเรือนตามภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ผักพื้นบ้านที่บริโภคบางชนิดมีคุณสมบัติพิเศษในการป้องกันการเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชันและไกลเคชั่น ได้แก่ มะระขี้นก ตำลึง และผักเชียงดา ผักพื้นบ้านเหล่านี้สามารถหารับประทานได้ง่ายในท้องถิ่น ดังนั้น ผักเหล่านี้จึงเหมาะสมในการนำมาบริโภคเพื่อควบคุมและลดค่าใช้จ่ายในการจัดการโรคเบาหวานได้ สรุปคือบทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทบทวนความสำคัญของบทบาทปฏิกิริยาออกซิเดชันและไกลเคชั่นที่มีผลต่อการเกิดโรคแทรกซ้อนเบาหวาน และผักพื้นบ้านที่มีฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระและสามารถยับยั้งการเกิด AGEs ได้

     Oxidation and glycation play significant role in development of diabetic complications. Hyperglycemia-induced glycation occurs between carbonyl groups in reducing sugars and amino groups in proteins which generally transform the structure of both functional groups and provided advanced glycation endproducts (AGEs) at the end of the reaction.  AGEs are glycotoxins which cause the body to deteriorate, decrease efficiency of organs function, develop complications and result in death.  Furthermore, free radicals induce oxidative stress on cells and biomolecules, promoting tissue injury.  Therefore, diabetic patients have to manage their blood glucose level within a normal range.  Many Thai indigenous vegetables such as Indian gooseberry, cherubic myrobalans, noni, black galingale, Plukaow, garlic, and tea contain significant amount of anti-oxidants and can inhibit the AGEs production.  In Thai natives reside among nature and learn how the applications of their indigenous vegetables for household consumption according to ancestor wisdom.   Indigenous vegetables such as bitter gourd, ivy gourd, and Chiangda (Gymnema inodorum Decne) have special characteristics for anti-oxidation and anti-glycation.   These indigenous vegetables can be easily available in local area.  Consequently, consumption of these vegetables would be appropriate to control and also reduce the cost of diabetes management.  In conclusion, in this article, the important role of oxidation and glycation on diabetic complications, and  potential anti-oxidants and AGEs inhibitors contained in some Thai indigenous vegetables have been reviewed.